Haberi Sesli dinle
Getting your Trinity Audio player ready... |
Özel Atakent Hastanesi Kardiyoloji Uzmanı Doç. Dr. D. Çayan AKKOYUN, kalp damar hastalıklarından korunmak için neler yapılması gerektiğini anlattı.
Kalp damar hastalıkları (KDH) (Kardiyovasküler Hastalıklar)ömür boyu sinsice ilerleyen ve belirtiler ortaya çıktığında genellikle ileri bir aşamaya gelmiş olan kronik bir hastalıktır. KDH yaşam tarzı, özellikle tütün kullanımı, sağlıksız yeme alışkanlıkları, fiziksel hareketsizlik ve psikososyal stres ile kuvvetli bir ilişki gösterir. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), tüm kalp damar hastalıkları ölümlerinin dörtte üçünden fazlasının uygun yaşam tarzı değişiklikleri ile önlenebileceğini belirtmektedir.
Aterosklerotik kalp damar hastalıkları, özellikle koroner kalp hastalıkları ve iskemik inme, dünya genelinde erken ölüm nedenlerinin başında yer almaktadır. Avrupa’da 75 yaşından önce gerçekleşen tüm ölümlerin kadınlarda %42, erkeklerde %38’i kalp damar hastalıkları nedenlidir. Korunma işe yarar: kalp damar hastalıkları ölümlerinde görülen azalmanın %50’den fazlası risk faktörlerindeki değişiklikler, %40‘ı tedavilerdeki iyileşme ile ilişkilidir. Kardiyovasküler Hastalıklardan korunma ideal olarak gebelikte başlar ve yaşamın sonuna kadar sürer. Günlük uygulamada, koruma çalışmaları tipik olarak kanıtlanmış KVH’sı olan bireyleri (ikincil koruma ) veya ilk kez kardiyovasküler olay geliştirme riski yüksek olan kişileri [örneğin sigara, yüksek kan basıncı (KB), diyabet veya dislipidemi gibi çoklu risk faktörlerini bir arada bulunduran erkek ve kadınları (yani birincil korunma)] hedef alır.
Risk faktörü taraması, lipit profili dahil olmak üzere, risk faktörü taramasının 40 yaş üstü yetişkin erkeklerde ve 50 yaş üstü veya menopoz sonrası kadınlarda düşünülmesi önerilir. Hasta ve sağlıklı bireyleri poliklinik ortamında değerlendirerek hangi risk grubunda olduğunu belirleyebiliyoruz. Tedavi yaklaşımı ve hedefleri risk grubuna göre değişiklik gösterebilmektedir.
Çok yüksek risk; Belirli testler ile (örneğin koroner anjiografi, nükleer görüntüleme, stres ekokardiyografi, ultrasonda karotis plağı) kanıtlanmış kardiyovasküler hastalığı olanlar, daha önce kalp krizi (miyokart enfarktüsü) geçirmiş , kalp damarları stentle ya da bypass ameliyatı ile açımlaş olanlar ve beyin,bacak,böbrek gibi damarlarında tıkanıklık tespit edilenler ile iskemik inme ve periferik atardamar hastalığı olan bireyler çok yüksek riskli sınıfa girerler. Bir veya daha fazla kardiyovasküler risk faktörü ve/veya hedef organ hasarı (örneğin;böbrekte protein kaybı) olan diabetes mellitus (tip 1 veya tip 2), İleri kronik böbrek hastalığı, Hesaplanan SCORE puanı ≥%10
Yüksek risk; Ailesel kolesterol yüksekliği ve ciddi hipertansiyon gibi tek bir risk faktörünün belirgin derecede yükselmiş olması, Kardiyovasküler risk faktörleri veya hedef organ hasarı olmayan diabetes mellitus (tip 1 veya tip 2), 10 yıllık ölümcül kardiyovasküler hastalık riski için hesaplanan SCORE puanı ≥%5 ve <%10
Orta risk; Olgular eğer 10 yıllık SCORE risk puanları ≥%1 ve <%5 ise orta riskli kabul edilirler. Birçok orta yaşlı olgu bu kategoriye girer.
Düşük risk; Düşük risk grubu SCORE puanı <%1 olan bireyler
Kardiyovasküler hastalığı olmayan sağlıklı bireylerde 10 yıllık kardiyovasüler hastalıklardan ölüm riskini belirlemek için Avrupa Kardiyoloji Derneğinin önerdiği SCORE tablolarını kullanırız. Hastanın cinsiyetini, yaşını, sigara kullanıp kullanmadığını, kan basıncını ve toplam kolesterol değerinin tabloya yerleştirerek 10 yıllık KVH ölüm riskini belirleyebiliyoruz. Hastanın verilerini girerek aşağıda belirtildiği gibi hastanın mutlak riskini ve tedavi hedeflerine ulaştıktan sonra azalan riskini net olarak görebilmekteyiz. Hesaplanan risk bazı kişilerde tabloda belirtildiğinden yüksek olabilir; Sedanter veya obez kişiler,özellikle santral obezitesi olanlar, Ailede erken kardiyovasküler hastalık öyküsü güçlü olanlar, Sosyal olarak yoksun bireyler, Düşük HDL kolesterolü ve yüksek trgliseritleri olanlar, Diyabeti olanlar, diyabeti olmayan kişilere göre risk kadınlarda 5 kat, erkeklerde 3 kat fazla olabilir, Bazı testlerde (karotis atardamarı ultrasonografisi veya tomografi taraması) damar sertliği (ateroskleroz) kanıtları olan şikayeti olmayan bireyler