Haberi Sesli dinle
Getting your Trinity Audio player ready... |
Çevreciliğiyle tanınan Arif Ekim yaptığı yazılı açıklamada yalova kent merkezindeki kıyılardaki kirlenmenin önüne geçilmesi gerektiğini söyledi.
“Yalova kent merkezinde, kıyıda, muazzam boyutlara varan bir kirlilik yaşanmaktadır. Bu kirlilik, hep vardı ama geçmişte bu boyutlarda değildi. Bu sene, ne oldu da kirlilik tırmanışa geçti? Sorunun cevabını vermeden önce, İzmit Körfezinin bir özelliğine dikkati çekmek gerekiyor…
Körfez’de yüzey akıntıları kıyıya paralel gitmektedir. Rüzgârın esiş yönüne göre, batıdan doğuya veya doğudan batıya doğru akıntı olmaktadır. Bizim kıyılarımızda belli bir yönde akıntı varken, karşı kıyılarda ise akıntı bize göre ters istikamette seyreder. Rüzgâr kuzeyden estiğinde, akıntının yönü doğudan batıya, rüzgâr güney veya batıdan estiğinde ise akıntı batıdan doğuya doğru seyreder. Bunun nedeni, Körfez’in yarı kapalı bir sisteme sahip olmasıdır: Karadeniz’den gelen tuzluluk oranı oldukça düşük akıntı, İstanbul Boğazından Marmara’ya intikal ettiğinde, takriben 30 metrelik bir su duvarı oluşturarak yoluna devam eder ve rüzgârın esiş yönünde de Adalar açıklarından itibaren yaylanarak Armutlu Yarımadası ile temas ettiği noktadan itibaren yön değiştirip batı istikametinde yoluna devam eder.
İşte bu nispeten tatlı su duvarına Körfez akıntısı nerede denk gelirse, yön değiştirir ve Körfezin içinde saat yelkovanı istikametinde veya tersi istikamette yoluna devam eder. Bu yarı kapalı sistemi bileceksiniz ki, kıyı yapılarında aşırı abartmalı işlere kalkışmayacaksınız. Aksi halde, yaptığınız her çıkıntı başınıza dert açacaktır.
Yalova kıyıları yönetilemiyor, bir kıyı yönetimi anlayışı, stratejisi yıllardır oluşturulamadı. Geçmişte yapılmış bazı yanlışlar, yeni yanlışlara mazeret teşkil etmemektedir, bilinsin…
Geçtiğimiz yıl yaz başında, halkın Postane Deresi diye adlandırdığı derenin ağzında oldukça geniş bir mendirek yapımına başlandığında, feryat etti idim: Yapmayın, yaptırtmayın, derenin iç kesimi pis su havuzuna dönecek, bataklık yaratacaksınız ve kokudan da kırılacaksınız diye… Dinletemedik, çok kişi niye feryat ettiğimi dahi anlamadı veya önemsemedi.
Bu sene daha yaz başında gördük ki, yapılan mendireğin (ben buna “boynuz” diyorum) iç kesimi gerçekten pis su havuzuna dönüştü. Bu iki ucu keskin kılıcın bir tarafı idi. Diğer tarafında yani batı kesiminde ise, zaten kirli olan deniz hızla daha fazla kirli su tutmaya başladı ve yosunlaşma da arttı. Hâlbuki yakın zaman önce yine kıyıda yosun temizliği yapılmıştı.
Şimdi, ağır iş makineleri sokularak, kumsalda yeniden yosun temizliği yapılıyor. Bu iş, kumsal kıyı bandında, ağır iş makineleri ile yapılmaz, yapılmamalı. İşin bu yanına nokta koyarak, konumuza devam edelim.
O boynuzun hem dere içinde, hem de batı kesiminde kirliliği arttırmasının tek bir sebebi var: Kıyı akıntısına barikat oluşturması.
Dere içinde kirliliği arttırdı, çünkü dere ağzının kıyı akıntısı ile irtibatını kesti. Kıyı akıntısı, derenin tabanı deniz seviyesinin altında olduğu için, dere ağzında oluşan su birikintisinde – özellikle yağışın olmadığı zamanlarda – vakum etkisi yaparak, suyun değişmesini sağlıyordu. Ucube boynuz, bu teması ve vakum etkisini sıfırlayarak, dere ağzını bütünüyle pis su havuzuna dönüştürmüştür.
Boynuz, kıyı akıntısının önüne duvar oluşturduğu için, Donanma ile arasındaki alanda da akıntının gücünü keserek kıyıdan uzaklaşmasını sağlamış ve kirli suyun o bölgede durgunlaşmasına, birikmesine neden olmuştur. Bu durum, kirlilik kaynaklı yosunlaşmanın hızla çoğalmasına ve söz konusu alanda kıyı zonunu işgal etmesine neden olmuştur.
Geçerken bir noktayı da belirtmek gerek: Kanalizasyon arıtma sistemi yapılırken, uyarılara rağmen, ciddi bir hata yapılmış ve ana kolektör dolgu alanları ve kıyı kumsalından geçirilmiştir. Kolektörün kumsal alandan geçirilmiş bölümünden denize sızıntılar olduğunu, kıyı kumsalında deniz hareketinin yaratacağı sıkıntının kolay kolay çözülemeyeceği bilinmez değil, ve bu sızıntının da deniz suyunda kirliliği arttırdığını düşünmekteyim.. Son senelerde, o alanda yaz aylarında, gudubet boynuz yapılmadan önce de, kanalizasyon kokusu fazlaca duyulmaktaydı. Kanalizasyon arıtma sisteminin düzenli çalıştırılıp çalıştırılamadığı, derin deşarj hattındaki kırıklar vs. de, kıyı kirliliğinin atlanmaması gereken bir başka yanını oluşturmaktadır. Bu kolektör, beklenen depremde birçok noktadan kırılacak ve kasabanın kıyılarını pislik kaplayacaktır; bu da işin bir başka rezil ve hesapsız boyutudur…
Pekiyi, çözüm ne?…
Çözüm, esasında, o boynuzun tümüyle kaldırılmasıdır ki, yapılış maliyetinin çok üstünde bir maliyet çıkartacağını bilmek için kâhin veya uzman olmaya gerek yok. Belediyede böylesi bir para da yok…
O zaman, ne yapılacak? Yapılması lazım gelen iş, boynuzun iki – üç noktadan kırılarak, kıyı akıntısının sürekliliğinin sağlanmasıdır. Akıntı kanalları en az iki metre açıklıkta ve deniz tabanına inecek şekilde yapılmalı. Akıntı kanallarının yapılacağı yer konusunda da, gerekirse kıyı mühendisliği konusuna hâkim birilerinden tavsiye alınmasında da fayda var.
Gudubet boynuz kırılmaz, akıntı kanalları açılmazsa, her iki yönde de kirliliğin önüne geçilemeyecektir, bilinsin. Şimdi olduğu gibi, günü kurtarmaya yönelik anlık tedbirler de bir işe yaramayacaktır.
Noktayı koymadan bir soru daha: Bu boynuz neden yapıldı, çok mu elzemdi? Hayır, değildi. Bu kadar geniş yapılmasının tek sebebi var, o da üstünde kafeteryalar yapılacaktı ve birilerine de söz verilmişti. Görüyorum ki, kafeterya yapımı için çarşıda başka birileri şimdi kulis faaliyetindeler. Bunlara geçit verilmemelidir, sorun skandal boyutuna varır…
Bu memleketin kıyı yapılaşmasında söz sahibi olan Ulaştırma Bakanlığı ve DLH Gen. Md. bu boynuz için izin vermiş midir, vermişse hangi akla hizmet etmektedirler, merak konusu… Vermemiş veya böylesi bir talepte dahi bulunulmamışsa, yapılan Kıyı Kanunu mucibince ağır cezalık bir suçtur. Belgelerini görelim…
Evet, sağlıklı bir dere ağzı, nispeten sağlıklı bir kıyı istiyorsanız, yapacağınız iş, o boynuzu kırmaktan geçecektir.” dedi.