DEPREM BİREYLERDE UZUN SÜRELİ PSİKOLOJİK ETKİ BIRAKABİLİR

Merkez üssü Kahramanmaraş olan depremin acıları artarak devam ediyor.  Medicana Bursa Hastanesi Uzman Klinik Psikolog Başak Mutlu hem yetişkin hem de çocuklarda büyük hasarlar bırakan depremle ilgili psikolojik değerlendirmelerde bulundu.

Medicana Bursa Hastanesi Uzman Klinik Psikolog Başak Mutlu, depremin psikolojik etkileri hakkında bilgiler verdi. Mutlu, “Eğer psikolojik etkiler zaman geçtikçe azalmak yerine artış gösteriyor ve kişinin sosyal, iş ve aile hayatını olumsuz yönde etkilemeye devam ediyorsa; bu durumda vakit kaybetmeden bir ruh sağlığı profesyonelinden destek almak gerekir” dedi.

Medicana Bursa Hastanesi Uzman Klinik Psikolog Başak Mutlu, depremin psikolojik etkileri hakkında bilgiler verdi. Afetler fiziksel olduğu kadar psikolojik açıdan da yaralayici deneyimlerdir. Yaşanan depremle birlikte öngörebilme ve güven duygumuz sarsıldığı için ilk zamanlarda durumu kavramakta ve bas etmekte zorlanmak doğaldır. Travmatik olaylarin ardından olaya maruz kalanlarin yani sıra; tanık olanlar, mağdurların yakınlari ve yardım calışmalarinda görev alan kişiler de travmatik stres belirtileri gösterebilir. Şok, inkar, keder, öfke, suçluluk gibi duygusal boyutta tepkiler görülebileceği gibi; gögüs sıkışmasi, nefes daralmasi, mide problemleri, kolay irkilme, yorgunluk, bas agrisi gibi bedensel boyutta tepkiler de görülebilir. Kişiler uyku problemleri, iştahta değişimler, sosyal çevreden uzaklaşma gibi davranışlar sergileyebilir. İlk haftalarda bütün bu tepkiler ‘anormal bir olaya verilen normal tepkiler’ olarak değerlendirilir ve şikayetlerin zaman icinde kendiliğinden yatışmasi beklenir. Bu süreçte mümkün olduğunca eski rutine devam etmeye calışmak, beslenmeye ve dinlenmeye dikkat etmek önemlidir. Duyguları bastırmak veya olanları unutmaya çalışmak yerine paylaşmak daha cok yardımcı olacaktir. Olanları kabullenmek dalgalı biçimde ilerler. Bu sürecte bazı günlerin daha zor bazi günlerin daha kolay geçmesi tamamen normaldir. Eğer psikolojik etkiler zaman geçtikçe azalmak yerine artış gösteriyor ve kişinin sosyal, iş ve aile hayatını olumsuz yönde etkilemeye devam ediyorsa; bu durumda vakit kaybetmeden bir ruh sağlığı profesyonelinden destek almak gerekir”

Yaşanılan deprem olaylarında psikolojik ilk yardımın nasıl uygulanması gerektiğine dair bilgilendirmelerde bulunan Uzm. Psk. Başak Mutlu, “İlk olarak travmaya uğrayan kişilerin o ortamdan uzaklaştırılması gerekir. Kişiye güvenli bir ortam sunmalı ve anlayışla onun travmayı anlatmasına izin vermelisiniz. Kişiye güvenli bir ortam sunmalı ve anlayışla yasadiklarini anlatmasına izin vermelisiniz. Kişi konusmak istemedigini belirtirse ısrarcı olmamalı ve yasadiklarını sindirebilmesi icin zaman tanımalısınız. ” şeklinde konuştu.

Travma süreçlerinde çocuklara yaklaşımın yetişkinlerden farklı olduğunun altını çizen Mutlu, Dogal afetler sonrasında çocuklara hassas yaklaşmak gerekir. Yetişkinler çocukların yanında onları korkutabilecek konuşmalar yapmamaya ve onları deprem haberlerine maruz bırakmamaya özen göstermelidir. Cocuklar olay hakkındaki düşüncelerini paylaşmak istediğinde yetişkinler konuşmaktan kaçmamalıdır. Çocuklar gördüklerini ve duyduklarını yanlış yorumlayabilirler. Onların aklından geçenleri öğrenmek ve gerekli açıklamalari yapmak önemlidir. Açıklamalar: soyut ifadelerden uzak, anlayabileceği kelimelerle ve yalansız olmalıdır. Korkutmamaya özen göstererek, sade ve çocuğun yaşına uygun biçimde iletişim kurmak önemlidir. Masallardan ve oyuncaklardan faydalanılabilir. Çocuklara ‘Burada deprem olmaz.’ , ‘Bizim başımIza gelmez’ gibi tutamama ihtimaliniz olan sözler vermekten kaçının. Bunun yerine, bulunduğunuz yerin sağlam ve güvenli olduğunu, onu tehlikelerden korumak icin hazır olduğunuzu anlatabilirsiniz. ‘Korkma’, ‘Aglama’, ‘Güclü olmalısın’ gibi teklinler ise yaramaz. Aksine cocuğa kendini kötü hissettirebilir. Bu cümleleri kurmak yerine kötü hissettiği zaman onu dinleyebileceğinizin güvencesini vermek daha rahatlatıcı olacaktir. Çocuklar bazen aynı soruları tekrar tekrar sorabilirler. Sorularini sabırlı ve tutarlı biçimde yanıtlamak gerekir.Travmatik olaylardan etkilenmek beklenen bir durum olduğundan ilk haftalar psikoterapi desteğine başvurmak icin erkendir. Ancak kişi kendine zarar veren davranişlar ve riskli tutumlar icindeyse, radikal davraniş ve duruş değişiklikleri sergiyorsa, şikayetleri azalmak yerine artiyorsa yönlendirme yapilabilir’’ dedi.