Haberi Sesli dinle
Getting your Trinity Audio player ready... |
Özel Yalova Hastanesi İç Hastalıkları ve Gastroenteroloji Uzmanı Doç. Dr. Hakan Akın halk arasında şişkinlik olarak adlandırılan İrritabl (Rahatsız)Bağırsak Sendromu (İBS) hakkında bilgiler verdi.
1) İrritabl (Rahatsız) Barsak Sendromu nasıl bir hastalıktır? Karın Ağrısı, Barsak Düzensizliği, Şişkinlik
İrritabl (Rahatsız) Barsak Sendromu (İBS), organik bir hastalık olmadığı halde abdominal huzursuzluk veya ağrı ve dışkılama alışkanlıklarında değişiklikle karakterize kronik bir hastalıktır. İBS tanı kriterleri olarak kabul edilen Roma III kriterleridir.
IBS hastalığı Kabızlık ağrılıklı (IBS-K), İshal ağırlıklı (IBS-D) veya ikisi arasında değişkinlik gösteren Karışık (IBS-M) tip olarak sınıflandırılmıştır. Çalışmalarda şişkinlik şikâyetinin IBS-K hastalarında daha sıklıkla ve şiddetli olarak görüldüğü rapor edilmektedir. İBS hastalarının, tüm zamanlarının %28’inde şişkinlikten ve %33’ünde karın ağrısından yakındıkları tespit edilmiştir. Aslında üçüncü basamak merkezde yapılan bir çalışmada İBS hastalarının yalnızca üçte biri en ağır ve incitici şikâyet olarak karın ağrısının tarif ederken, hastaların üçte ikisi en rahatsızlık verici şikayet olarak şişkinliği tarif etmişlerdir. Daha ağır olgularda, sıklıkla kliniklerde gördüğümüz haliyle, hastaların elbiselerini ve kemerlerini gevşettikleri ve bayan hastaların kendilerini hamilelikteki gibi şişkin hissettiklerini sıklıkla duyarız.
Klinik olarak hastaların kendilerinin değerlendirmelerini isteyen bir çalışmada bulgular şu şekildedir; kendilerini en iyi hissettiği zaman sabah kalktıkları zamandır (%69), akşamları en berbat zamandır (%73), gece kısmen düzelme oluyor (%80), yemek yemekle kötüleşme var (%82), stres ile kötüleşme oluyor (%34), defakasyon ve yellenme ile ilişkisiz (%82), haftada birkezden daha fazla (%86) ve kısa zamanda başlıyor (10 dakikadan daha kısa) (%61).
Menstrasyon döneminde barsak fonksiyonlarında değişiklik sağlıklı kadınlarda tarif ediliyorsa da bu etki İBS hastalarında belirgin fazla şekilde, adet öncesi şişkinlik ve barsak düzensizliği olarak % 40- 75’lere varan oranlarda rapor edilmektedir. Bu noktada hormonal etkilerden kuşkulanmak mümkündür. Fakat unutmamak gereklidir ki bu durum adet döngüsünün bir noktasında yada postmenopozal kadınlarda da sık olarak görülmektedir.
Psikolojik etmenlerin şişkinlik patogenezindeki rolü tartışmalıdır. Hastaların şişkinlikleri radyolojik olarak ve son dönemde tomografi de gösterilebilmektedir . Fakat tersini iddia eden çalışmalar da mevcuttur. Şişmanlık bilindiği gibi gastroözofagiyal reflü ve dispepsi gibi bir takım sindirim sistemi hastalıkları ile ilişkilendirilmiştir. Şişmanlığın şişkinlik şikayetlerini maskeleyebiceği iddia edilmiştir. Fakat şişman insanlarında benzer şişkinlik şikayetleri yaşadıklarını bilmekteyiz. Son dönemde biri ABD diğeri ise Avustralya’dan iki çalışmada vücut kütle indeksi >30 kg/m2 yani obez olan kişilerde belirgin olarak şişkinliğin daha fazla görüldüğü ispat edilmiştir.
2)Toplumda Kadın ve Erkekler Arasında Görülme Sıklığı Nedir?.
Epidemiyoloji
İBS dünyanın çeşitli yerlerinde %3 -20 sıklıkla ile görülmektir. IBS kesinlikle en sık sindirim hastalığı olup ciddi sağlık ve ekonomik yükler getirmektedir. İBS hastalarında ister kabızlık, ister diyare-ishal, isterse ağrı ağırlıklı olsun tüm hastaların yaklaşık olarak % 50- 90’nı şişkinlik şikayetleri görülmektedir. Türkiye verileri tam olarak bilinmemekle birlikte İBS ABD’de genel erişkinlerin %10 ila 20 kadarını etkilemektedir. Birinci basamak doktor ziyaretlerinin en önde gelen ilk 10 nedeninden birisidir. Aslında İBS tanısı gastroenteroloji polikliniklerinde en sıklıkla konan tanıdır aynı zamanda. İBS sıklıkla kadınları etkilemektedir. Hastaların yaklaşık olarak %70’i kadındır. Bayanların karın ağrısı, şişkinlik, gaz ve barsak hareketlerindeki değişiklik gibi şikayetlerini daha kolayca rapor edebilmesi burada önemli olabilir. Diğer taraftan kadınların hormonal farklılıkları nedeni ile barsak işlevlerinde değişiklikler ve neticede abdominal distansiyon ile ilgili ağrı algısında artma olması düşünülmesi gereken diğer bir etkendir. İBS aralıklı yada sürekli olarak hastanın hayat kalitesinde yıllar sürebilen ciddi bir düşmeye neden olmaktadır.
4)Başka Hastalıklarla Karıştırılma Olasılığı Var Mıdır?
Ayırıcı Tanı
Bazı hastalıkların ayırt edilmesi önemlidir. Çoğulukla klasik semptomlarla gelen hastalarda tanı koyarken fonksiyonel barsak hastalıklarını düşünmek kolaydır. Özellikle tipik olarak şiddetinde artış ve azalmalarla giden, yemekle kötüleşen ve diurnal pattern gösteren klinik prezentasyon hekim için uyarıcıdır.
Ayırt edilmessi gereken hastalıklar
İneksiyonlar
Çöliak Hastalığı
İnce Barsak Bakteri Aşırı Büyümesi
İnflamatuvar Barsak Hastalıkları
Mikroskopik Kolit
Laktoz İntolarensı